Khi nói về mối quan hệ giữa lãi suất và thất nghiệp thì thường chúng ta có những thông tin cơ bản, cách diễn giải cơ bản, như lãi suất tăng cao thì làm cho kinh tế trì trệ, doanh nghiệp phá sản nhiều thì thất nghiệp tăng lên. Ngược lại thì giảm lãi suất thúc đẩy kinh tế phát triển thì tỉ lệ thất nghiệp sẽ giảm. Nhưng có một số trường hợp lãi suất giảm nhưng thất nghiệp vẫn tăng, như kinh tế Trung quốc năm 2024 vậy, chúng ta cần hiểu một số trường hợp thường diễn ra.
Nguyên tắc chung của mối quan hệ giữa lãi suất và nền kinh tế: khi lãi suất giảm và giữ ở mức thấp trong thời gian dài thì nền kinh tế sẽ đi lên bền vững nên tỉ lệ thất nghiệp sẽ giảm, công việc dễ tìm, thu nhập tăng dần, đời sống tốt đẹp, đó là giai đoạn 2014 – 2019. Khi lãi suất tăng mạnh thì kinh tế suy thoái, bđs giảm, ck giảm, doanh nghiệp giảm sản xuất, áp lực trả nợ lớn, doanh số giảm và thất nghiệp tăng. Đó là quy luật chung, tức là khi kinh tế đi lên thì thất nghiệp giảm, kinh tế đi xuống thì thất nghiệp tăng, rất dễ hiểu. Nhưng trong một số trường hợp khi lãi suất giảm rất thấp thì thất nghiệp vẫn tăng, tại vì sao ?
Ví dụ như kinh tế Trung quốc giai đoạn 2022-2025, tỉ lệ thất nghiệp tăng cao mặc dù lãi suất duy trì ở mức thấp, các chính sách tài chính đều hỗ trợ kinh tế, đồng nhân dân tệ liên tục đi xuống để hỗ trợ xuất khẩu vì kinh tế TQ là kinh tế xuất khẩu, vậy mà tỉ lệ thất nghiệp vẫn cứ tăng. Đó là bởi chiến tranh thương mại MỸ – TRUNG, dẫn tới các nguồn vốn ngoại rút dần khỏi TQ, Trump lên thì đánh thuế cao hàng nhập khẩu để kích thích sản xuất trong nước, còn TQ sẽ bị ảnh hưởng lớn do thuế cao. TQ phải hỗ trợ kinh tế để tìm thị trường mới, cụ thể là châu á, đông nam á và nền kinh tế Việt Nam cũng sẽ chịu áp lực lớn từ hàng giá rẻ TQ khi không thể áp thuế bảo hộ được.
Nền kinh tế VN có phần giống kinh tế TQ nhưng khác ở một chỗ là BĐS VN chưa quá thừa như TQ, do vậy VN vẫn kịp thời xoay chuyển tình tế sang nền kinh tế sản xuất, áp dụng công nghệ mới cho các lĩnh vực thế mạnh như nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, xuất khẩu…Nền kinh tế TQ quá lớn nên dễ rơi vào suy thoái, giảm phát khi vốn ngoại rút mạnh, tiêu dùng yếu, BĐS thừa quá nhiều, dân số già, hàng hóa sản xuất dư thừa nhiều nên giá giảm, kinh tế giảm phát, và quan trọng là thế giới đang tạo ra hàng rào thuế quan để bảo vệ hàng hóa trong nước trước cơn bão hàng giá rẻ TQ.
Mối quan hệ giữa lãi suất và thất nghiệp theo lẽ thường thì sẽ đúng khi xét trong dài hạn, còn ngắn hạn thì không theo quy luật bởi nhiều thời điểm NHNN sẽ giảm lãi suất để giảm áp lực trả nợ cho doanh nghiệp, ví dụ năm 2023 – 2024, LS tại Vn thấp.
KHi khủng hoảng kinh tế xảy ra đột ngột, dòng tiền trong kinh tế bị thiếu hụt đột ngột thì NHNN sẽ có các gói bơm tiền để cứu trợ, lãi suất vay rất thấp, nhưng nó cũng ko thể giải quyết vấn đề lâu dài. Nên sau khủng hoảng sẽ là lạm phát và suy thoái, cần đủ thời gian để nền kinh tế đi lên trở lại. Tỉ lệ thất nghiệp sẽ giảm dần khi kinh tế bước vào giai đoạn phát triển bền vững từ đáy suy thoái.
Có rất nhiều người có chuyên môn giỏi, có kinh nghiệm, tự tin rằng mình ko thể thất nghiệp, nhưng đã phải hối hận bởi khi xảy ra khủng hoảng suy thoái thì chuyện một chuyên gia thất nghiệp là rất bình thường. Mức thu nhập giảm 2/3 cũng bình thường, thậm chí cả năm ko tìm được việc, cuộc sống u tối, ….Chúng ta cần hiểu rõ về chu kỳ kinh tế thay đổi như nào để có thể lường trước những vấn đề của xã hội trong tương lai.
Ý kiến bạn đọc (0)